Η διαχείριση του Αμαζονίου ήταν κάποτε μια ανθρώπινη ιστορία επιτυχίας – θα μπορούσε να ξαναγίνει

Άρθρο Της Becky Ferreira για το αμερικανικό Vice και μετάφραση της Ιωάννας-Μαρίας Μαραβελίδη για το Τοπικοποίηση

Εικονογράφηση : Kyan

Τεράστιες πυρκαγιές συνεχίζουν να πλήττουν και φέτος το τροπικό δάσος του Αμαζονίου –τον πνεύμονα του πλανήτη. Αυτό που δεν είναι, όμως, τόσο γνωστό είναι πως η συνύπαρξη του τροπικού δάσους με τον άνθρωπο δεν ήταν πάντα σχέση εκμετάλλευσης, ερήμωσης και καταστροφής. Για χιλιετίες, η διαχείριση του Αμαζονίου από τους αυτόχθονες λαούς κατάφερε να ενισχύσει τη βιοποικιλότητα, τη γονιμότητα και τα αξιοσημείωτα ποσοστά απορρόφησης του άνθρακα από τα φυτά στο έδαφος του σημαντικότερου, ίσως, οικοσυστήματος στον πλανήτη. Παρακάτω διαβάζουμε πώς συνέβη αυτό:

Μια εποχή έντονων, ανθρωπογενών πυρκαγιών στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου έκαψε χιλιάδες τετραγωνικά μίλια δάσους, μαύρισε τον ουρανό πάνω από το Σάο Πάολο και πυροδότησε τη διεθνή ανησυχία για την τύχη του τοπίου με τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα στον πλανήτη.
Δεκάδες χιλιάδες ανεξάρτητες πυρκαγιές προκλήθηκαν από τον άνθρωπο στον Αμαζόνιο, καθιστώντας την καταστροφή του τροπικού δάσους ένα καθαρά ανθρωπογενές φαινόμενο που επωμίστηκε το ακροδεξιό καθεστώς του Βραζιλιάνου Προέδρου Μπολσονάρο. Για κάποιους, αυτό μπορεί να σημαίνει πως η παρουσία των ανθρώπων στον Αμαζόνιο συνδέεται αναπόφευκτα με την καταστροφή του τροπικού δάσους. Αλλά μια τέτοια άποψη αγνοεί το βαθύτερο και βαθιά ανθρώπινο παρελθόν του τροπικού δάσους. Για να επιτευχθεί η αποκατάσταση του Αμαζονίου στο μέλλον, είναι απαραίτητο να έχουμε ως οδηγό μας αυτό το παρελθόν και τον επίμονο ρόλο της ανθρωπότητας σε αυτό.

Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες έχουν συγκεντρώσει πολλά αποδεικτικά στοιχεία που δείχνουν ότι ο Αμαζόνιος διαμορφώθηκε από ανθρώπους πολύ πριν οι Ευρωπαίοι αποικιστές πατήσουν το πόδι τους σε αυτόν. Αυτόχθονες λαοί, που έφτασαν στο τροπικό δάσος πριν από τουλάχιστον 10.000 χρόνια, άλλαξαν το οικολογικό τοπίο του μεγαοικοσυστήματος σε μια κλίμακα που, σε μεγάλο βαθμό, δεν έχει εκτιμηθεί, μετατρέποντάς το σε έναν σημαντικό καθαριστή αέρα για την ατμόσφαιρα της Γης.

«Η Αμαζονία εδώ και πολύ καιρό θεωρούνταν ένας φυσικός χώρος που καταλαμβάνεται κυρίως από παρθένο δάσος», δήλωσε η Helena Pinto Lima, ερευνήτρια και έφορος αρχαιοτήτων στο Museu Paraense Emílio Goeldi στο Belém της Βραζιλίας. «Αυτός ο διάχυτος μύθος περί ενός ανέγγιχτου τροπικού δάσους έχει τυφλώσει πολλούς σχετικά με κάτι που αποδεικνύεται όλο και περισσότερο πως είναι ένα πολιτιστικό τοπίο».

Σε αντίθεση με τη σύγχρονη καταστροφή του τροπικού δάσους, οι αρχαίοι πληθυσμοί δημιούργησαν έναν γόνιμο Αμαζόνιο, μεγάλης βιοποικιλότητας, σε ένα διάστημα αμέτρητων γενεών. Οι αρχαιολόγοι έχουν πρόσφατα μόλις αρχίσει να ξεμπλέκουν τα μυστήρια αυτού του πολυσύνθετου προκολομβιανού πολιτισμού, με τα τελευταία στοιχεία να δείχνουν ότι ο Αμαζόνιος κατοικούνταν από αρκετά εκατομμύρια ανθρώπους πολύ πριν από την άφιξη των Ευρωπαίων.